SPES-project: Kosteneffectieve handhavingsmogelijkheden voor de ZERO-EMISSIEzones

De gemeenten Apeldoorn en Deventer willen elk een zero-emissiezone voor stadslogistiek invoeren in 2025. Veelal wordt voor de handhaving van de toegang gedacht aan een kordon ANPR-camera’s. Dit heeft een zeer hoge pakkans, maar het is ook de duurste methode. Met ondersteuning van SPES heeft RoyalHaskoningDHV voor beide gemeenten onderzocht welke alternatieven er zijn en hoe kosteneffectief deze alternatieven zijn.

Vier handhavingsmethoden zijn vergeleken: inzet van boa’s, inzet van scanauto, ANPR kordon, en verplaatsbare ANPR. Ook informatiegerichte handhaving met iVRI (intelligente verkeerregelinstallatie) is onderzocht, maar op korte termijn biedt dit nog geen sluitende oplossing. Toekomstige handhaving met in-car apparatuur is ook bekeken; dit zit nog in de fase van proefnemingen. Voor elk van de vier methoden is een beschrijving gegeven van techniek, werkwijze en rollen van partijen, en een inschatting gemaakt van pakkans en nalevingspercentage. Het resultaat is een aanbeveling per gemeente met uitwerking van kosten. 

Voor een kosteneffectieve handhaving met een relatief hoge pakkans, is de aanbeveling van RoyalHaskoningDHV om een combinatie van vaste en verplaatsbare ANPR-camera’s langs de respectievelijke kordons te plaatsen. Het nalevingspercentage kan in beide zones worden verhoogd door extra boa-inzet, met name in en rond het kernwinkelgebied. Bovendien zijn boa’s in de opstartfase gewenst omdat ze een belangrijke rol hebben in de communicatie over de ingestelde zone.

Voor een kosteneffectieve handhaving met een relatief hoge pakkans, is de aanbeveling van RoyalHaskoningDHV om een combinatie van vaste en verplaatsbare ANPR-camera’s langs de respectievelijke kordons te plaatsen.

Het nalevingspercentage kan in beide zones worden verhoogd door extra boa-inzet, met name in en rond het kernwinkelgebied. Bovendien zijn boa’s in de opstartfase gewenst omdat ze een belangrijke rol hebben in de communicatie over de ingestelde zone.

De mogelijkheden voor handhaving van zero-emissiezones met een scanauto zijn vooralsnog onzeker. In Apeldoorn wordt voor handhaving van parkeren een scanauto aangeschaft en Deventer overweegt dit ook. Het toevoegen van een extra handhavingstaak is complex. Ook blijft de pakkans relatief laag en de kosten relatief hoog. Mogelijk wordt de inzet ervan in komende jaren wel kansrijk als er elders ervaringen zijn opgedaan met de scanauto voor handhaving van zonetoegang en als het OM het automatisch beboeten mogelijk maakt.

De uitkomsten van de studie zijn relevant voor andere gemeenten die een zero-emissiezone inrichten en nadenken over de beste handhavingsaanpak.

Meer informatie: rapportage Kosteneffectieve handhaving ZE-zone Apeldoorn en Deventer