Succesvol realiseren van stadshubs; een handboek voor overheden
Stadshubs kunnen een belangrijke rol spelen in de transitie naar een schonere en efficiëntere stadslogistiek en bijdragen aan het verbeteren van de leefbaarheid in steden. Hoewel de komst van de ZE-zones de slagingskans van dergelijke hubs vergroot komen ze er vaak niet vanzelf. Bij gemeenten leven veel vragen hoe hier in hun beleid mee om te gaan. Buck Consultants International (BCI) heeft voor het ministerie van IenW een handboek multi-client stadshubs opgesteld. Hiermee krijgen overheden realistische handvatten aangereikt die de ontwikkeling en gebruik van zulke hubs te stimuleren.
Scope van het handboek
Stadshubs zijn er in diverse vormen. Het handboek is met name gericht op de multi-client stadshubs. Dit zijn hubs waar stromen van meerdere partijen samenkomen en gebundeld worden. Zo dragen zij direct bij aan het verminderen van het aantal ritten in de stad. Schoon en slim staat hier centraal. Van dergelijke hubs zijn er in Nederland inmiddels meer dan 50. Voorbeelden zijn CityHub, Hubbel en Groene Rijders. Naast de multi-client hubs ontstaan er in steden ook een veel groter aantal (300+) dedicated hubs. Dit zijn op- en overslaglocaties die binnen een bedrijfseigen logistiek netwerk opereren en waar goederen vanwege efficiëntie, klanteisen of regelgeving in binnensteden worden overgeslagen op kleinere voertuigen. Deze hubs vervullen binnen de logistieke ketens van Picnic, Albert Heijn of Amazon een waardevolle rol en kunnen bijdragen aan maatschappelijke doelen zoals het verminderen van het aantal ritten in de stad, al is dit niet altijd het geval.
Opzet van het handboek
Het handboek multi-client hubs is bedoeld om vragen die bij gemeenten leven over dit thema te beantwoorden. Deze vragen zijn ingedeeld en beantwoord langs de beleidscyclus van gemeenten: [1] de inventarisatiefase (kennis opdoen), [2] de beleidsvormingsfase (rol bepalen) en [3] de realisatiefase (ondersteunen bij daadwerkelijke realisatie). Bij elke fase geeft het handboek voorbeelden of biedt het een aanpak om beter zicht te krijgen op het thema of de mogelijke aanpak. Zo geeft het handboek een eerste inzicht in de (toekomstige) ruimtebehoefte voor stadshubs, afhankelijk van de omvang van de stad en de ZE-zone. Ook biedt het een afwegingskader voor het al dan niet faciliteren van stadshubs, rekening houdend met de schaarse ruimte in steden.
Belangrijkste lessen en valkuilen
Het handboek sluit af met de vijf belangrijkste lessen en vijf belangrijkste valkuilen op het gebied van stadshubs. Een belangrijke conclusie is dat stadshubs door overheden nog te vaak als een doel op zich worden gezien. Zo redeneren staat echter het succes van hubs in de weg. Hubs kunnen een belangrijk middel vormen in het efficiënter en duurzamer maken van stadslogistiek, maar dat vereist een realistische aanpak ingebed in een bredere ruimtelijke en logistieke benadering.